انواع قرارهایی که در مراجع قضایی صادر می شود

قرار یک واژه عربی است که در لغت به معنای تصمیم و داوری و قضاوت آمده است. در اصطلاح حقوقی قرار عبارت‌است از تصمیم قضایی، که از سوی مقام قضایی یا اداری در طول تحقیقات مقدماتی یا در جریان محاکمه و رسیدگی دادگاه صادر می‌شود، این تصمیم ممکن است ناظر به اصحاب پرونده، یا در مورد اشیاء و اموال باشد.

قانون گذار در ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی، در تعریف حکم و قرار گفته است : چنانچه رای دادگاه، راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزیی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت، قرار نامیده می شود.

انواع قرار حقوقی

1ـ قرار مقدماتی

قرارهایی هستند كه برای رسیدگی به دلایل اصحاب دعوی و آماده كردن مقدمات صدور حكم صادر می‌شوند. این قرارها را قرار اعدادی نیز می‌نامند. عدول از این قرارها جایز است. (قرار ارجاع به كارشناسی، قرار بررسی اصالت سند، قرار اناطه و... از قبیل قرار مقدماتی هستند.)

2ـ قرار نهایی :

قراری است كه دعوی را در حدود موضوع خود خاتمه می‌دهد و دادرس با صدور آن خود را برای صدور حكم آماده نمی‌کند. این قرار بدون ورود به ماهیت دعوی (رسیدگی شكلی) صادر می‌شود و دعوی را از دادگاه خارج می‌کند. این قرار گاهی به دنبال ایراد خوانده مبتنی بر عدم اهلیت خواهان و یا عدم صلاحیت دادگاه و گاهی به دنبال استرداد دادخواست و یا دعوی صادر می‌شود. قرار رد دعوی، قرار نهایی است.

3ـ قرار موقتی یا قرار توقیفی

این نوع قرارها برای حفظ حقوق یكی از اصحاب دعوی یا جلوگیری از تضییع حقوق وی صادر می‌شود. و در اصل دعوا تأثیری ندارد. مثل؛ قرار تأمین خواسته یا قرار درخواست دستور موقت.

4ـ قرار اجباری و الزام كننده یا تهدیدی

در موردی كه موضوع تعهد عملی است كه انجام آن جز وسیله شخص متعهد ممكن نیست، دادگاه می‌تواند به درخواست متعهدله در حكم راجع به اصل دعوی یا پس از صدور حكم، مدت و مبلغی را معین نماید كه اگر محکوم‌علیه مدلول حكم قطعی را در آن مدت اجرا نكند، مبلغ مذبور را به ازای هرروز تأخیر به محکوم‌له بپردازد. و یا در حكم قید شود كه چنانچه ظرف دو ماه مبلغ حق كسب و پیشه یا تجارب را توزیع ننماید، حكم كان لم یكن تلقی گردد

همچنین قرارها به انواع مختلف دیگری مانند قرار مقدماتی و قاطع و شبه قاطع تقسیم می‌شوند

قرار قاطع دعوا

قرارهای قاطع دعوا به قرارهایی گفته می‌شود که با صدور آن‌ها پرونده از دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا خارج می‌شود. قرارهای قاطع دعوا ازاین‌جهت که صدور آن‌ها پرونده را از دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا خارج می‌کند ، شبیه احکام دادگاه‌ها هستند. بنابراین، خصوصیات مشترکی با احکام دارند ، ولی از برخی جهات متفاوت‌اند.

قرار شبه قاطع

منظور از قرارهای شبه قاطع، قرارهایی هستند که با صدور آن‌ها از طرف دادگاه، یا پرونده از دور رسیدگی خارج می‌شود بدون اینکه از دادگاه خارج شود، مانند قرار عدم اهلیت و یا در صورتی هم که از دادگاه خارج شود، همان پرونده برای رسیدگی به شعبه یا دادگاه دیگری احاله می‌شود. مانند قرار عدم صلاحیت و قرار امتناع از رسیدگی که باعث می‌شود دادگاه به آن پرونده رسیدگی نکند و آن را به جای دیگری ارجاع بدهد.

آدرس کانال حقوق دان ها در ایتا، سروش، بله و روبیکا